Oznaczenia jaj
Jaja są codziennym elementem naszej diety. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się w okolicach Wielkanocy, bowiem są ich symbolem a prawie każda potrawa zawiera jaja jako składnik. Dlatego też bądźmy świadomymi konsumentami i rozszyfrujmy oznaczenia jaj aby dokonać wyboru kupna. Rozszyfrujmy, co może oznaczać przykładowy zestaw cyfr, np.: 0-PL-06011320?
Jakie informacje można wyczytać z cyfrowego oznaczenia na skorupie jaja?
- metoda chowu kur (0 – ekologiczny, 1 – wolny wybieg, 2- ściółkowy, 3 – klatkowy)
- kod państwa (np. „PL” dla Polski, „DE” Niemcy, „CZ” Republika Czeska),
- weterynaryjny numer identyfikacyjny, czyli kod zakładu produkcji składający się z 8 cyfr.
Oznakowanie opakowania natomiast musi informować o:
- klasie jakości (np. A)
- wadze (np. M, XL)
- dacie minimalnej trwałości
- metodzie chowu kur.
Wśród informacji dobrowolnych na opakowaniu można znaleźć:
- cenę sprzedaży,
- informacje dotyczące sposobu karmienia kur,
- data zniesienia jaj,
- słowa „świeże” lub „ekstra świeże” (dla jaj klasy A) – słowa te mogą być wydrukowane na banderoli lub etykiecie, która zostaje zniszczona lub usunięta nie później niż w 7 dni po zapakowaniu lub 9 dni po zniesieniu jaj.
Co oznacza klasa jakości?
Kryteriami do podziału jaj na klasy jakości są m.in.: stan skorupy, stan komory powietrznej, zapach jajka.
Klasa A – jaja świeże – nie mogą być myte ani czyszczone w inny sposób, – występują w sprzedaży detalicznej (do konsumpcji w gospodarstwie domowym).
Klasa B – jaj drugiej jakości lub niesklasyfikowane przeznaczone dla zakładów przemysłu spożywczego oraz do przemysłu niespożywczego.
Jaja klasy C zostały wyeliminowane z rynku.
W klasie A wyróżnia się 4 kategorie wagowe:
- XL – bardzo duże, o masie powyżej 73g,
- L – duże, o masie od 63g do 73g,
- M – średnie, o masie od 53g do 63g,
- S – małe, o masie poniżej 53g,
Wyjaśnienia cyfr weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego:
- Cyfry 1 i 2 to symbol województwa
- Cyfry 3 i 4 to symbol powiatu
- Cyfry 5 i 6 to symbol i zakres działalności
- Cyfra 7 i następne oznaczają kolejność podejmowania w danym powiecie działalności.
Jakie oznaczenia jaj określają zakres i rodzaj prowadzonej działalności?
- Cyfra 13 – prowadzenie fermy pozyskującej jaja konsumpcyjne
- Cyfra 59 – pakowanie jaj
- Cyfra 56 – sprzedaż bezpośrednia jaj.
Zatem z informacji na skorupkach jaj podanej w przykładzie (0-PL-06011320) uzyskujemy informację o ich pochodzeniu: 0- z chowu ekologicznego, PL – z Polski, 06 – z województwa lubelskiego, 01 – z powiatu bialskiego, 13 – z działalności jaką jest prowadzenie fermy pozyskującej jaja konsumpcyjne, 20 – z dwudziestej w kolejności podjętej w powiecie jarosławskim działalności w zakresie produkcji lub wprowadzania na rynek produktów pochodzenia zwierzęcego.
Gdy jaja sprzedawane są luzem, na sztuki, bezpośrednio konsumentom przez rolnika, oznaczenia jaj na skorupach nie jest wymagane, natomiast w miejscu sprzedaży musi znajdować się informacja o:
- klasie jakości
- wadze
- metodzie chowu
- dacie minimalnej trwałości
- nazwie albo imieniu i nazwisku producenta.
Przepisy prawa dotyczące jaj
Regulacje prawne w zakresie obowiązkowych i dobrowolnych oznaczeń w systemie znakowania jaj konsumpcyjnych i ich opakowań zawarte są zarówno w przepisach wspólnotowych jak też krajowych:
Prawo wspólnotowe
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj
Dyrektywa Komisji 2002/4/WE z dnia 30 stycznia 2002 r. w sprawie rejestracji zakładów hodujących kury nioski, objętych dyrektywą Rady 1999/74/WE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/91/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oznaczeń lub oznakowań identyfikacyjnych partii towaru, do której należy dany środek spożywczy
Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (wersja skorygowana: Dz. Urz. L 12 z 18.01.2007, str. 3).
Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych
Rozporządzenie (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego
Prawo krajowe
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jednolity Dz. U. 2016 poz. 1604)
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 29)
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej (Dz. U. Nr 83/2004, poz. 772)
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tekst jednolity Dz. U. 2017 poz. 149)
Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego ( tekst jednolity Dz. U. 2017, poz. 242)
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego (Dz. U. 2016 poz. 2161)